Dobijanje bioaktivnih nanostrukturnih materijala na bazi celuloze i hitozana

Abstract

Cilj istraživanja ove doktorske disertacije je dobijanje bioaktivnih nanostrukturnih materijala na baziregenerisane celuloze (RC), TEMPO oksidisanih celuloznih nanofibrila (TOCN) i hitozana (CS).Istraživanja sorpcionih svojstava ultra-tankih filmova na bazi RC i TOCN, primenom kvarc-kristalmikrovage sa praćenjem disipacije (QCM-D), omogućila su razumevanje njihovih interakcija savodom, CS i proteinima, kao i određivanje parametara procesa za dobijanje bioaktivnih nanostrukturnihmaterijala (filmova i tkanina) na bazi RC, TOCN i CS. Dobijeni nanostrukturni ultra-tanki filmovi, sobzirom na njihovu multifunkcionalnost (visok kapacitet sorpcije vode, protein-odbijajuća iantibakterijska svojstava), predstavljaju materijale koji mogu naći primenu kao obloge u terapiji rana.Tekstilni materijali sa antibakterijskim i antioksidativnim svojstvima dobijeni su funkcionalizacijomviskozne tkanine CS, nanočesticama hitozana (NCS) i nanočesticama hitozana sa inkorporiranimjonima cinka (NCS+Zn). U cilju poboljšanja antibakterijskih, antioksidativnih svojstava, kao i njihovepostojanosti na pranje, viskozne tkanine su pre funkcionalizacije pred-tretirane naslojavanjem saTOCN i TEMPO oksidacijom radi uvođenja karboksilnih i aldehidnih grupa pogodnih za ireverzibilnovezivanje CS, NCS i NCS+Zn. Uticaj pred-tretmana na vezivanje CS, NCS i NCS+Zn, hemijska,elektrokinetička, morfološka, sorpciona, mehanička i bioaktivna svojstva pred-tretiranih i hitozanomfunkcionalizovanih tkanina ispitan je primenom FTIR, ICP-OES, SEM i elementalne analize,merenjima zeta potencijala, kapilarnosti, sadržaja vlage, prekidne jačine, antibakterijskih iantioksidativnih svojstava. Postojanost na pranje viskoznih tkanina funkcionalizovanih hitozanompraćena je kroz promene u sadržaju hitozana i cinka, elektrokinetičkim, antibakterijskim iantioksidativnim svojstvima nakon višestrukih ciklusa pranja. Sa oba pred-tretmana postignuto jepoboljšanje adsorpcije CS, NCS i NCS+Zn, kao i antibakterijskih svojstva funkcionalizovanihmaterijala koja su postojana na pranje. Sve dobijene tkanine pokazale su dobra antioksidativnasvojstva, bez značajnog pogoršanja nakon višestrukih ciklusa pranja. S obzirom na postignutaantibakterijska i antioksidativna svojstva, viskozne tkanine funkcionalizovane CS, NCS i NCS+Znmogu naći primenu kao medicinski tekstilni materijali u prevenciji i terapiji rana.

The aim of this doctoral dissertation is obtaining of bioactive nanostructured materials based onregenerated cellulose (RC), TEMPO oxidized cellulose nanofibrils (TOCN) and chitosan (CS).The research on the sorption properties of ultra-thin films based on RC coated with TOCN, by using aquartz crystal microbalance with dissipation (QCM-D), helped us to understand their interactions withwater, CS, and proteins, and to determinate the parameters of the processes for obtaining of bioactivenanostructured materials (films and fabrics) based on RC, TOCN and CS. Obtained nanostructuredultra-thin films, thanks to their multifunctionality (high water absorbance capacity, protein-repellenceand antimicrobial properties), represent materials which could be applicable as dressings in woundtherapy.Textile materials with antibacterial and antioxidative properties were obtained by functionalization ofviscose fabrics with CS, chitosan nanoparticles (NCS) and chitosan nanoparticles with embedded zincions (NCS+Zn). To improve antibacterial, antioxidative properties, as well as their washing durability,viscose fabrics were pre-treated, before functionalization, by coating with TOCN and TEMPOoxidation in order to introduce carboxyl and aldehyde groups suitable for irreversible attachment of CS,NCS and NCS+Zn. The influence of pre-treatments on CS, NCS and NCS+Zn binding, chemical,electrokinetic, morphological, sorption, mechanical, and bioactive properties of pre-treated andchitosan functionalized viscose fabrics were evaluated by FTIR, ICP-OES, SEM and elementalanalysis, measurements of zeta potential, capillarity, moisture sorption, breaking strength, antibacterialand antioxidative properties. The washing durability of chitosan functionalized viscose fabrics wasmonitored through changes in the chitosan and zinc content, electrokinetic, antibacterial andantioxidative properties after multiple washing. With both pre-treatments improved CS, NCS andNCS+Zn adsorption, as well as washing durable antibacterial properties of functionalized materials,were achieved. All obtained fabrics have shown good antioxidative properties, without significantdeterioration after multiple washing. Based on achieved antibacterial and antioxidative properties,viscose fabrics functionalized with CS, NCS and NCS+Zn may find application as medical textilematerials in wound prevention and therapy.